Door Jeroen Bootsman - De EO is in het verleden vaak verguisd vanwege de polariserende manier waarop zij met het thema 'homofilie' (in die jaren werd het nog als aandoening beschouwd) in haar programma's omging. Praktiserende homo's leefden in zonde, was het adagium. Mede dankzij die opstelling bleef de omroep lang een vreemde bijt in het omroepbestel. Omroepster van weleer Henriëtte Laan heeft wel eens verteld dat ze zich tijdens omroepbeurten regelmatig vervelende opmerkingen van technici moest laten welgevallen. IKOR (voorloper van IKON) liet zelfs ooit een waarschuwing uitgaan tegen een EO-radiouitzending waarin twee dominees kwamen vertellen dat homoseksualiteit een zonde was.

De tekst gaat onder de afbeelding verder.

Alles van Waarde juist bij de EO

Dat juist de EO de film Alles van waarde in 2021 kan uitzenden is een volgende stap in een even moedige als bemoedigende ontwikkeling die de van oorsprong orthodox-christelijke omroep doormaakt. Markante EO-gezichten van het eerste uur zoals Bert Dorenbos, Feike ter Velde en Henk Binnendijk zijn inmiddels krasse knarren en met de verjongingsslag lijkt ook een meer eigentijdse benadering van het onderwerp mogelijk. Gewezen EO-presentator Jan van den Bosch verklaarde bij het vijftigjarig bestaan van de omroep in 2019 spijt te hebben van de manier waarop de omroep in het verleden met homoseksuelen is omgegaan. Dat de IKON als liberale exponent van christelijk Nederland in de EO is opgegaan, zal ook zeker hebben geholpen.

Een onmogelijke liefde die in de beste momenten doet denken aan genreklassieker Brokeback Mountain

In Alles van waarde wordt het fysieke aspect van homoseksualiteit bij vlagen behoorlijk expliciet, maar uiterst smaakvol in beeld gebracht. In een aangrijpend drama volgen we anderhalf uur lang Marc (getrouwd, kind, lid van het kerkkoor), die verliefd wordt op Rick, verzorger in het verpleeghuis waar zijn dementerende vader woont. Van uitkomen voor hun gevoelens is echter geen sprake. Het verhaal speelt zich af in een streng gelovige dorpsgemeenschap en daarbij is Marc getrouwd, vader van een zoon en lid van het kerkkoor. Een onmogelijke liefde die in de beste momenten doet denken aan genreklassieker Brokeback Mountain. Marc en en Rick moeten hun verliefdheid uiten in een sfeer die dermate verstikkend is, dat aangifte doen van potenrammen, hetgeen hen overkomt, onmogelijk lijkt. Maar dan duikt er een politierechercheur op die niet op haar achterhoofd is gevallen.

De tekst gaat onder de afbeelding verder.

Geloofwaardig scenario, strakke shots en montage

De structuur van de film - met imponerend acteerwerk, met name van de twee hoofdrolspelers - is ingenieus van opzet. Ook de zus van Marc heeft door dat er meer aan de hand is en gaat er toe over een documentaire te maken over hetgeen zich heeft afgespeeld. Het eindresultaat is een optelsom van speelfilm, documentaire en 'making of'. Een geloofwaardig scenario, strakke shots en montage voorkomen dat de kijker in de war raakt. Het resultaat gaat van een pertinente en starre afwijzing naar een schuchtere acceptatie van homoseksualiteit binnen de orthodox-christelijke kerk. En zo krijgen we dus ook een beeld van hoe die discussie binnen de EO is gevoerd. Zonder al te veel over de afloop van de film weg te geven, kunnen we stellen dat er hoop is voor de toekomst. Het is echter een open deur intrappen dat het thema nog steeds uiterst gevoelig ligt en de EO verdient dan ook respect voor het uitzenden van deze - ook voor de omroep zelf - pijnlijk eerlijke film.

Ineens moet ik denken aan eind jaren tachtig toen ik op de Rotterdamse Lijnbaan leden voor de VARA wierf. Ik sprak een bejaard echtpaar aan in de hoop hen te kunnen winnen voor de socialisten, want ieder lid was goed voor een tientje. De man keek me met vorsende blik aan en zei streng: 'Beste jongeman, wij zijn al járen lid van de EO.' Tegen hém had ik zeker niet over homoseksualiteit hoeven te beginnen.

Alles van waarde is gratis te zien op NPO Start.